Zaterdag 8.30 uur
De dag van het afscheid van je man. Ik ben wat vroeger en blijf in de auto zitten. Op een gegeven moment wordt er op mijn ruit getikt. De overbuurvrouw. Zij heeft me zien zitten en komt me ophalen, aardig. Ze doet voor ons het hek open. Ik loop direct door om de overige bloemstukken te fotograferen. De deksel zit op de kist. De buurvrouw vertelt me dat je dat vanmorgen hebt gedaan. In je eentje, toen het rustig was. Heel goed. Je houdt het zo dichtbij jezelf. Net zoals ik je de dagen daarvoor heb leren kennen weet je precies wat je wilt en doe je dat ook. Ik krijg een kopje thee en drink het rustig op. Een goede vriendin van je komt en ziet op tegen de dag. Na een tijdje loop jij de keuken in en je ziet er prachtig uit. Ik zeg dat tegen je. Je loopt door naar je man en wil met twee vriendinnen de kist dichtdraaien met de schroeven die je hebt gekregen. En de schroevendraaier die er ook bij zit. Kan ik iets kapot draaien vraag je? Je draait de eerste erin. Zit het stevig genoeg? Je doet alle zes de schroeven zelf erin en praat intussen met je twee vriendinnen. Herinneringen aan een bepaalde situatie met een schroefboor. Het zit stevig, je controleert het even door aan de deksel te trekken. Je aait de kist en daarmee je man. Je kust de kist en daarmee je man. Het wordt drukker in de gang. De intimi verzamelen zich bij jullie huis en de rest verzamelt zich in de kerk. De intimi lopen mee in de stoet aangevoerd door jou met op een loopkoets je man. Jij gaat deze duwen omdat je graag fysiek wil bijdragen aan het afscheid van je man. De vlag bij jullie huis hangt halfstok.
Vrienden van jullie die de kist gaan dragen komen bij elkaar bij de kist. Er wordt gepraat en bewonderend gekeken naar de kist. Je geeft aan dat de bloemen moeten worden opgehaald. Na 10 minuten zijn ze er. De bloemen worden naar de auto gedragen en naar de kerk gebracht. In de kerk draait een fotoreportage met foto’s van je man. Dit is voor de wachtenden. De dragers maken zich klaar, krijgen instructies en schouderen je man naar de loopkoets. Jij loopt statig achter je man en de mannen aan. Alles staat klaar op de straat voor jullie huis. Vooraan iemand van de uitvaartverzorging. Dan de loopkoets met je man, zijn vrienden, de dragers er omheen, jij klaar om te duwen en de rest van de mensen achter jou. De zon komt nu echt goed door. Je bent klaar voor jouw klus, je geeft je jas aan een vriendin, de hele straat is afgezet. De klokken van de kerk gaan luiden, op dat teken begin jij met duwen. Ik zie dat je dit met verve doet. Het is precies zoals je je dit hebt voorgesteld. In de hele straat tot aan de kerk ligt het verkeer stil. Het is een prachtig gezicht, de stoet, met jullie als middelpunt. De zon die begint te schijnen. Bij de kerk moeten jullie even wachten. Op het teken van de uitvaartverzorgers wordt de kist weer op de schouders van de mannen gehesen. Ze lopen statig naar de kerk. In het halletje van de kerk komt de kist op een rijdend onderstel te staan. Je verruilt je sneakers in mooie zwarte hakken. Als de klokkenluider ophoudt met het luiden van de klokken loop jij met de kist de kerk binnen en alle aanwezigen gaan staan. Het is een mooi eerbetoon aan jullie allebei. Er draait fijne muziek. Totdat het nummer is afgelopen blijft iedereen staan en daarna gaat iedereen zitten. Het is een prachtige sfeervolle kerk en praktisch alle stoelen zijn bezet. Jij zit in je eentje aan de kant van de kist. De plek waar vandaan de mensen spreken bevindt zich aan de andere kant van de kist. Dat is bijzonder. Jij en je man hebben echt een eigen plek. Als ze naar jou kijken kijken ze ook in de richting van de kist. Soort van bescherming, samenzijn, bij elkaar zijn. Er wordt veel gesproken en gezegd. Je bedankt de mensen met je hart en een glimlach. Jij spreekt ook! Je spreekt duidelijk en liefdevol. Mooie muziek wordt er gedraaid met emoties en herinneringen. Als de klokken gaan luiden duw jij je man weer naar het halletje van de kerk. Daar wordt gewacht totdat de klokken zwijgen en de kist wordt geschouderd naar de begraafplaats. De kist wordt neergezet op de plek waar je man zal worden begraven. Er wordt nog gesproken door een man (vriend) en door jou. Hierna mogen alle aanwezigen langs de kist lopen. Jij verschuilt je. Als de intimi dag zeggen sta je weer bij de kist en je omarmt de familie, de nabije vrienden. Bijzonder is het. Warm, dichtbij, eigen. Vele van hen pakken een hand vol met zand en gooien dit op de kist. Hierna blijf jij alleen. Je neemt je tijd, bent dichtbij je man, je bent er. Als er een druppel regen valt glimlach je en kijk je naar boven. Het lijkt wel alsof het zo moet zijn. Tijdens het lopen met de loopkoets scheen de zon, terwijl het in de ochtend goot, ook tijdens de dienst was het mooi weer, de zon scheen zo nu en dan door de ramen van de kerk, als je man wordt geschouderd naar de begraafplaats zijn de luchten fantastisch. Zodra jij weggaat bij het graf komen er druppels, een paar. Ik geniet ervan, het klopt. Ik maak foto’s terwijl jij wegloopt van de begraafplaats, en ik maak nog wat foto’s van de kist. Ik voel verdriet omdat het zo mooi, rond en liefdevol was.
Even later zie ik je staan bij het cafe en zeg je gedag. Ik zeg: Ik ga. Je vindt het prima. Fijn. Etende en drinkende mensen zijn niet charmant om op de foto te zetten. Ik zeg: Je hebt het prachtig gedaan. Je zegt: Je bent een mooi mens. Ik zeg: Jij ook, met tranen in mijn ogen. Ik trek mijn schoenen uit en loop op mijn sokken naar de auto. Klaar.
Soms denk ik het kan niet mooier dan dit en toch is het elke keer weer zo mooi. Dankbaar ben ik. Om zoveel schoonheid, echtheid, intimiteit, jouw liefde voor je man en het liefdevolle afscheid dat je hebt verzorgd. De duidelijkheid die je had om te zorgen dat het zo zou worden zoals jij graag zou willen. Zo zou het altijd moeten zijn, zo hoort het. Dan voel je de ruimte om er echt (bij) te zijn.
Dank je wel voor je vertrouwen. Bijna geen woorden nodig om met elkaar samen te werken. Bijzonder.
